Tiyatral protesto, siyasi görüşün açıklanması veya siyasi protestonun yaratıcı bir biçimde, tiyatro dekorları kullanılarak ve (gerekirse) profesyonel oyuncuların katılımıyla ifade edilmesidir. Özünde teatral bir protesto, sanatta happening ve performans sanatı olarak adlandırılan bir olgunun politik kullanımıdır.
Happening, postmodernizmde estetik nesnelerin yaratımından eser-süreçlere ya da sanatçının kendisi ya da onun planına göre hareket eden yardımcıları ve izleyicileri tarafından gerçekleştirilen “sanatsal olaylara” geçiş yapan bir eğilimdir ve aynı zamanda eser-olay ya da eylemlerin de adıdır. Happening’ler, olay örgüsü unsurları ve teatral dekorların varlığı ya da daha soyut ritmik, dinamik veya sabit kompozisyonlar içeren bir tür mikro performanstır. Her zaman izleyici-katılımcının deneyimlemesi gereken özgür bir “oyun alanı “nı vurgularlar.
Performans, yirminci yüzyılda sanatçının gerçek zamanlı olarak gözlemlenebilen herhangi bir eyleminin işlendiği bir görsel sanat biçimidir. Tiyatronun aksine, performans sanatında sanatçı genellikle tek yazardır; performans şiirsel bir okumaya ve bir müzik parçasının icrasına daha yakındır ve kamusal bir jest (fiziksel, sözlü, davranışsal, sosyal, vb.) olarak tanımlanabilir.
Performans klasik sanat eserinden radikal bir şekilde farklıdır, ancak bu farklılığın farklı gerekçeleri vardır – zamansal süre, kışkırtıcı, sosyal, oyunsal yön vurgulanabilir ve bu nedenle performanslar tamamen farklı estetik programları ifade edebilir.
Bir happening ile bir performans arasındaki temel fark, bir happening’de seyirci genellikle teatral eyleme dahil olurken, bir performansta seyircinin dahil olmamasıdır.
Bir sokak protestosunun teatralleştirilmesinin amacı, halkın ve medyanın ilgisini olaya çekmektir. Protesto eyleminin yaratıcı tasarımı, aynı kitlesel eylem olmasına rağmen teatralleştirilmiş protesto eylemini klasik grev gözcülüğünden ayırmaktadır.
Bir tiyatro protesto eylemi, mevcut mevzuat kapsamında özel bir bildirim gerektirmez ve bir toplantı veya grev olarak ilan edilebilir.
Teatral bir protestonun hazırlanması birkaç aşamada gerçekleşir:
- Eylemin fikrini ve yaratıcı konseptini önermek.
- Etkinliğe katılacak potansiyel katılımcıların toplanması. Eylem fikrinin tartışılması, eylemin tarih, yer ve saatinin belirlenmesi. Eylem için hazırlık yapacak bir çalışma grubunun oluşturulması ve organizasyonel işlevlerin katılımcılar arasında dağıtılması.
3) Eyleme hazırlık için organizasyonel çalışma: yerel otoriteye bildirim, bir basın bülteni yazılması ve dağıtılması, teknik hususlar üzerinde çalışılması. - Etkinliğin genel provası.
- Eylem.
- Eylem katılımcılarının toplanması, eylemin sonuçlarının ve çıktılarının analizi.